وصایای امیرالمومنین حضرت علی بن ابیطالب(ع) و تفسیر خطبه 149 نهج البلاغه ..

با نام خداوند عالی اعلی

خطبه 149 نهج البلاغه

أَیُّهَا النَّاسُ، کُلُّ امْرِىء لاَق مَا یَفِرُّ مِنْهُ فِی فِرَارِهِ. الاجَلُ مَسَاقُ النَّفْسِ. وَالْهَرَبُ مِنْهُ مُوَافَاتُهُ. کَمْ أَطْرَدْتُ الأَیَّامَ أبْحَثُهَا عَنْ مَکْنُونِ هذَا الأَمْرِ، فَأَبَى اللهُ إلاَّ إخْفَاءَهُ. هَیْهَاتَ ! عِلْمٌ مَخْزُونٌ !

اى مردم ! هر کس از آنچه فرار مى کند، در همان حال فرار به آن مى رسد ! «اجل» سرآمد زندگى و پایان حیات است، و فرار از آن، رسیدن به آن است ! چه روزهایى که من به بحث و کنجکاوى از اسرار و باطن این امر (پایان زندگى) پرداختم، ولى خداوند جز اخفاى آن را نخواسته است.هیهات ! این علمى است پنهان، (و مربوط به ذات پاک خداوند).

أَمَّا وَصِیَّتِی :                                                                                     

اما وصیّت من این است که :

فَاللهَ لاَ تُشْرِکُوا بِهِ شَیْئاً، وَمُحَمَّداً صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَآلِهِ، فَلاَ تُضَیِّعُوا سُنَّتَهُ. أَقِیمُوا هذَیْنَ الْعَمُودَیْنِ، وَأَوْقِدُوا هذَیْنِ الْمِصْبَاحَیْنِ، وَخَلاَکُمْ ذَمٌّ مَا لَمْ تَشْرُدُوا. حُمِّلَ کُلُّ امْرِىء مِنْکُمْ مَجْهُودَهُ، وَخُفِّفَ عَنِ الْجَهَلَةِ.

چیزى را همتاى خدا قرار ندهید، و سنّت و شریعت محمّد (صلى الله علیه وآله) را ضایع نکنید، این دو ستون را محکم بر پا دارید، و این دو چراغ پرفروغ را فروزان نگهدارید ! و نکوهشى بر شما نخواهد بود، مادام که (از این دو امر) منحرف نشوید. هر کس به اندازه توانایى اش، وظیفه دارد، و به جاهلان تخفیف داده شده است.

رَبٌّ رَحِیمٌ، وَدِینٌ قَوِیمٌ، وَإمَامٌ عَلِیمٌ. أَنَا بِالامْسِ صَاحِبُکُمْ، وَأَنَا الْیَوْمَ عِبْرَةٌ لَکُمْ، وَغَداً مُفَارِقُکُمْ ! غَفَرَ اللهُ لِی ولَکُمْ !

پروردگارى مهربان، و دینى استوار، و امام و پیشوایى آگاه دارید. من دیروز همراه (و رهبر) شما بودم، و امروز مایه عبرت شما هستم، و فردا از شما جدا مى شوم ! خداوند من و شما را بیامرزد. 

إنْ تَثْبُتِ الْوَطْأَةُ فِی هذِهِ الْمَزَلَّةِ فَذَاکَ، وَإنْ تَدْحَضِ الْقَدَمُ فَإنَّا کُنَّا فِی أَفْیَاءِ أَغْصَان، وَمَهَابِّ رِیَاح، وَتَحْتَ ظِلِّ غَمَام، اضْمَحَلَّ فِی الْجَوِّ مُتَلَفَّقُهَا، وَعَفَا فِی الأَرْضِ مُخَطُّهَا.

اگر گام (من) در این لغزشگاه، ثابت بماند (و از این ضربت خطرناک رهایئى یابم) این همان مطلوب ماست، و اگر گام بلغزد (و از این جهان رخت بربندم جاى تعجّب نیست زیرا) ما در سایه شاخه ها، و مسیر وزش بادها و زیر سایه ابرهاى متراکمى بودیم که در آسمان پراکنده شدند و آثارشان روى زمین محو شد (ما نیز خواهیم رفت).

کُنْتُ جَاراً جَاوَرَکُمْ بَدَنِی أَیَّاماً، وَسَتُعْقَبُونَ مِنِّی جُثَّةً خَلاَءً : سَاکِنَةً بَعْدَ حَرَاک، وَصَامِتَةً بَعْدَ نُطْق.

من همسایه اى بودم که چند روزى در کنار شما زیستم و به زودى از من تنها جسدى بى روح و بى حرکت، بعد از آن همه حرکتها، و خاموش، بعد از آن همه گفتارها، باقى خواهید یافت.

لِیَعِظْکُمْ هُدُوِّی، وَخُفُوتُ إطْرَاقِی، وَسُکُونُ أَطْرَافِی ، فَإنَّهُ أَوْعَظُ لِلْمُعْتَبِرِینَ مِنَ الْمَنْطِقِ الْبَلِیغِ وَالْقَوْلِ الْمَسْمُوعِ.

از حرکت ایستادن من، و از کار افتادن چشمهایم، و بى حرکتى اعضاى پیکرم باید شما را پند و اندرز دهد، چرا که پند و اندرز آن  براى عبرت گیرندگان از هر منطق رسا و گفتار شنیدنى مؤثّرتر است.

وَدَاعِی لَکُمْ وَدَاعُ امْرِىء مُرْصِد لِلتَّلاَقِی ! غَداً تَرَوْنَ أَیَّامِی، وَیُکْشَفُ لَکُمْ عَنْ سَرَائِرِی، وَتَعْرِفُونَنِی بَعْدَ خُلُوِّ مَکَانِی وَقِیَامِ غَیْرِی مَقَامِی.

وداع من با شما، وداع کسى است که آماده ملاقات (پروردگار) است و فردا ارزش زندگى با من را خواهید دانست و باطن من براى شما آشکار خواهد شد و آن زمان که جاى خالى مرا ببینید و دیگرى بر جاى من نشیند، مرا خواهید شناخت !

دریافت پی دی اف تفسیر خطبه ۱۴۹ نهج البلاغه

دریافت فایل (pdf)

دریافت (word)

سخنرانی «حجت الاسلام حسینی قمی» پیرامون «وصایای امیرالمومنین حضرت علی بن ابیطالب(ع) در آخرین لحظات حیات مبارکشان»(26:35)

دریافت فایل صوتی

خطبه ی حضرت امیر ع در روز اول ماه مبارک رمضان ...

با نام خدای عالی اعلی

خطبه ای از امیرمومنان حضرت علی (علیه السلام) 

 روز اول ماه مبارک رمضان

 101- حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ هَارُونَ الْفَامِیُ‏[1] رَضِیَ اللَّهُ عَنْهُ قَالَ حَدَّثَنِی مُحَمَّدُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ بْنُ جَعْفَرِ بْنِ جَامِعٍ عَنْ أَبِیهِ عَنْ هَارُونَ بْنِ مُسْلِمٍ عَنْ مَسْعَدَةَ الرَّبَعِیِّ عَنِ الصَّادِقِ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ أَبِیهِ عَنْ آبَائِهِ ع قَالَ: خَطَبَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ ع فِی‏ أَوَّلِ‏ یَوْمٍ‏ مِنْ‏ شَهْرِ رَمَضَانَ‏ فِی‏ مَسْجِدِ الْکُوفَةِ فَحَمِدَ اللَّهَ بِأَفْضَلِ الْحَمْدِ وَ أَشْرَفِهَا وَ أَبْلَغِهَا وَ أَثْنَى عَلَیْهِ بِأَحْسَنِ الثَّنَاءِ و صَلّى عَلى مُحَمَّدٍ نَبِیِّهِ صلى‏الله‏علیه‏و‏آله، ثُمَّ قالَ:

امیر المومنین حضرت علی(ع) در اولین روز ماه رمضان در مسجد کوفه ضمن ایراد خطبه‌ای زیبا در وصف ماه مبارک رمضان، به پیش‌بینی پیامبر اعظم(ص) درباره شهادت خویش در این ماه اشاره کرد.

خطبه امام به این شرح است:

أَیُّهَا النَّاسُ إِنَّ هَذَا الشَّهْرَ شَهْرٌ فَضَّلَهُ اللَّهُ عَلَى سَائِرِ الشُّهُورِ کَفَضْلِنَا أَهْلَ الْبَیْتِ عَلَى سَائِرِ النَّاسِ وَ هُوَ شَهْرٌ یُفْتَحُ فِیهِ أَبْوَابُ السَّمَاءِ وَ أَبْوَابُ الرَّحْمَةِ وَ یُغْلَقُ فِیهِ أَبْوَابُ النِّیرَانِ وَ هُوَ شَهْرٌ یُسْمَعُ فِیهِ النِّدَاءُ وَ یُسْتَجَابُ فِیهِ الدُّعَاءُ وَ یُرْحَمُ فِیهِ الْبُکَاءُ  .

ای مردم! این ماه، ماهی است که خداوند، آن را بر ماه‏های دیگر برتری داده است، مانند برتری ما اهل‏بیت بر دیگر مردم. و آن، ماهی است که درهای آسمان و درهای رحمت، در آن گشوده می‏شوند و درهای آتش در آن بسته می‏گردند. و ماهی است که در آن ندا شنیده می‏شود و دعا مستجاب می‏گردد و گریه مورد ترحّم قرار می‏گیرد.

وَ هُوَ شَهْرٌ فِیهِ لَیْلَةٌ نَزَلَتِ الْمَلَائِکَةُ فِیهَا مِنَ السَّمَاءِ فَتُسَلِّمُ عَلَى الصَّائِمِینَ وَ الصَّائِمَاتِ بِإِذْنِ رَبِّهِمْ إِلَى مَطْلَعِ الْفَجْرِ وَ هِیَ لَیْلَةُ الْقَدْرِ قُدِّرَ فِیهَا وَلَایَتِی قَبْلَ أَنْ خُلِقَ آدَمُ ع بِأَلْفَیْ عَامٍ صِیَامُ یَوْمِهَا أَفْضَلُ مِنْ صِیَامِ أَلْفِ شَهْرٍ وَ الْعَمَلُ فِیهَا أَفْضَلُ مِنَ الْعَمَلِ فِی أَلْفِ شَهْرٍ .

ماهی است که در آن، شبی وجود دارد که فرشتگان از آسمان فرود آمده، بر مردان و زنان روزه‏دار، به اذن پروردگارشان تا طلوع سپیده سلام می‏دهند و آن شب، «شب قدر» است. دو هزار سال پیش از آن که آدم علیه‏السلام آفریده شود، ولایت من در آن شب، مقدّر شد. روزه گرفتن آن، برتر از روزه‏داری هزار ماه است و عمل در آن، برتر از عمل در هزار ماه است.

أَیُّهَا النَّاسُ إِنَّ شُمُوسَ شَهْرِ رَمَضَانَ لَتَطْلَعُ عَلَى الصَّائِمِینَ وَ الصَّائِمَاتِ وَ إِنَّ أَقْمَارَهُ لَیَطْلَعُ عَلَیْهِمْ بِالرَّحْمَةِ وَ مَا مِنْ یَوْمٍ وَ لَیْلَةٍ مِنَ الشَّهْرِ إِلَّا وَ الْبِرُّ مِنْ اللَّهِ تَعَالَى یَتَنَاثَرُ مِنَ السَّمَاءِ عَلَى هَذِهِ الْأُمَّةِ فَمَنْ ظَفِرَ مِنْ نِثَارِ اللَّهِ بَدْرَةً کَرُمَ عَلَى اللَّهِ یَوْمَ یَلْقَاهَا وَ مَا کَرُمَ عَبْدٌعَلَى اللَّهِ إِلَّا جَعَلَ الْجَنَّةَ مَثْوَاهُ عِبَادَ اللَّهِ .

ای مردم! خورشید ماه رمضان بر مردان و زنان روزه‏دار، با رحمت می‏تابد و ماه آن با رحمت بر آنان نورافشانی می‏کند و هیچ روز و شبی از این ماه نیست، مگر آن که پروردگار متعال، بر سر این امّت، نیکی می‏افشاند. پس هر کس از ریزش نعمت الهی ذرّه‏ای بهره‏مند گردد، در روز دیدارش با خدا، نزد خداوند، گرامی خواهد بود و هیچ بنده‏ای نزد خدا گرامی نگردد، مگر آن که خداوند، بهشت را جایگاه او قرار می‏دهد.

إِنَّ شَهْرَکُمْ لَیْسَ کَالشُّهُورِ أَیَّامُهُ أَفْضَلُ الْأَیَّامِ وَ لَیَالِیهِ أَفْضَلُ اللَّیَالِی وَ سَاعَاتُهُ أَفْضَلُ السَّاعَاتِ هُوَ شَهْرٌ الشَّیَاطِینُ فِیهِ مَغْلُولَةٌ مَحْبُوسَهٌ هُوَ شَهْرٌ یَزِیدُ اللَّهُ فِیهِ الْأَرْزَاقَ وَ الْآجَالَ وَ یُکْتَبُ فِیهِ وَفْدُ بَیْتِهِ وَ هُوَ شَهْرٌ یُقْبَلُ أَهْلُ الْإِیمَانِ بِالْمَغْفِرَةِ وَ الرِّضْوَانِ وَ الرَّوْحِ وَ الرَّیْحَانِ وَ مَرْضَاةِ الْمَلِکِ الدَّیَّانِ .

بندگان خدا! این ماه شما، همچون دیگر ماه‏ها نیست. روزهایش برترین روزهاست و شب‏هایش برترین شب‏ها و ساعاتش برترین ساعات است. آن، ماهی است که شیطان‏ها در آن در بند و زندانی‏اند؛ ماهی که خداوند در آن، روزی‏ها و اجل‏ها را می‏افزاید و میهمانان خانه‏اش را می‏نویسد؛ ماهی که اهل ایمان با آمرزش و رضای الهی، با شادی و نعمت‏های الهی، و با خشنودی فرمانروای دادگر و توانا، پذیرفته می‏شوند.

خطبه 223 نهج البلاغه...

اعوذ بالله من الشیطان الرجیم

یا ایها الانسان ما غرک بربک الکریم  (انفطار 6)

ای انسان چه چیزی تو را در برابر پروردگارت مغرور ساخته است؟!

این انسان فریب خورده در پاسخ به مسئولیت خود، بی اساس ترین و باطل ترین حجت را دارد، همین مغرور است که بی اعتبار ترین عذر را برای وضعیت خود میتراشد، شدید ترین جهالت درباره خویشتن گریبانش را سخت گرفته است .

ای انسان چه چیزی تو را به گناهی که مرتکب میشوی جسور کرده است!

و چیست سبب فریب خورده گی ات در برابر پروردگارت !

به جهت چیست که که با هلاک ساختن نفس خود، انس و الفت پیدا کرده ای! آیا از درد گناهت بهبود نخواهی یافت!

 آیا از خواب گرانی که همه ی مشاعرت را ربوده است بیدار نخواهی گشت!

آیا به خویشتن رحمی نخواهی کرد، همان رحمی که بر دیگران مینمایی!